Alternativni načini krivičnih sankcija u Crnoj Gori

10.11.2018. u prostorijama Instituta za socijalnu i obrazovnu politiku održano je predavanje  pod nazivom ,,Alternativni načini krivičnih sankcija u Crnoj Gori'' u saradnji Instituta za socijalnu i obrazovnu politiku i Savjeta za implementaciju omladinske politike Danilovgrad u okviru oblasti rada Instituta i Savjeta- evropske integracije,vladavine prava i razvoja demokratije.

Glavna svrha postojanja svih krivičnih sankcija je suzbijanje kriminaliteta, a kako bi se postigao navedeni cilj jedan od preduslova je i adekvatna primjena i izvršenje krivičnih sankcija koje su propisane našim zakonima-u ovom slučaju Zakona o izvršenju kazni zatvora,novčane kazne I mjera bezbjednosti.

Izvršenjem krivičnih sankcija ostvaruje se opšta i individualna svrha njihovog izricanja u cilju uspješne reintegracije osuđenog lica. Među svim krivičnim sankcijama najzastupljenija je kazna.

Opšte prihvaćeni stav je da učinioca krivičnog dela ne treba slati u zatvor ako se može očekivati da će se primjenom drugih sankcija na njega uticati da ne vrši krivična djela u budućnosti i da će se na slobodi nakon toga dobro vladati. Kaznom lišenja slobode, posebno nakon određenog vremena provedenog u zatvoru, često se postiže suprotan efekat od željenog, te su stvorene alternativne krivične sankcije. Jedna od njih je kućni zatvor - kazna zatvora koja se izvršava u prostorijama u kojima osuđeni stanuje.

Alternativne krivične sankcije, među njima i kućni zatvor, brzo su zaživjele u praksi zbog brojnih argumenata koje im idu u prilog - izriču se kod lakših krivičnih dela, a osim ušteda u budžetu i rasterećenja zatvora, postiže se i uključivanje osuđenih u zajednicu,posebno putem društveno korisnog rada.

Kućni zatvor nije posebna vrsta kazne lišenja slobode. Naše pravo poznaje samo jednu vrstu kazne lišenja slobode, a to je zatvor. Kućni zatvor je modalitet izvršenja kazne zatvora. Ona se umjesto u zatvoru izvršava u prostorijama u kojima osuđeni stanuje. Ona suštinski, iako ne formalno, za osuđeno lice, predstavlja posebnu kaznu lišenja slobode iz razloga što mijenja njen način i mjesto izvršenja. Sud, kada odmjerava i izriče kaznu zatvora, istovremeno može odlučiti o tome da učinilac kaznu zatvora izvrši u prostorijama u kojima stanuje.

Takođe je predviđeno da sud određuje primjenu mjere kućnog zatvora, a kontrolu ograničenja koja su okrivljenom određena odlukom suda obavlja organizaciona jedinica nadležna za alternativne sankcije pri Ministarstvu pravde-Direktorat za izvršenje krivičnih sankcija.

U postupcima izvršenja odluka suda jemči se poštovanje dostojanstva lica prema kome se sprovode sankcije i mjere, a to lice ne smije biti stavljeno u neravnopravan položaj zbog rase, boje kože, pola, jezika, vjere, političkih i drugih uvjerenja, nacionalnog ili socijalnog porijekla, imovnog stanja, obrazovanja, društvenog položaja, seksualne orijentacije ili drugog ličnog svojstva.Osuđeno lice će ostvarivati svoju zdravstvenu zaštitu prema opštim propisima o zdravstvenoj zaštiti.

Određeni su i neki posebni slučajevi kada može doći do napuštanja prostorije u kojima osuđeni izdržava svoju kaznu I oni su određeni članom 129 Zakona o izvršenju kazne zatvora,novčane kazne I mjera bezbjednosti:

1) pružanja medicinske pomoći osuđenom ili članu njegovog domaćinstva, ako je za pružanje medicinske pomoći neophodno napuštanje prostorija; 2)redovnog odlaska na posao,ukoliko krivično djelo za koje je osuđen nije u vezi sa radom; 3)pohađanja nastave tokom redovnog školovanja; 4)odlaska na polaganje ispita; 5)teške,akutne ili hronične bolesti,radi odlaska na redovne zdravstvene preglede; 6)svog vjenčanja ili smrti bliskog lica; 7) obaveze staranja prema članu porodice, u skladu sa zakonom, u slučaju da tu obavezu ne može da obavlja drugo lice

Odluka o dozvoli napuštanja prostorija u kojima osuđeni stanuje se može opozvati ako:

- više ne postoje okolnosti koje su mu prvobitno i omogućile konkretno napuštanje, - osuđeni zloupotrebljava dozvolu napuštanja prostorije, ili - se naknadno utvrdi da su podaci navedeni u molbi osuđenog, na osnovu kojih je donijeta odluka o dozvoli napuštanja prostorija u kojima osuđeni stanuje, neistiniti.

Zakonsko rješenje koje reguliše samovoljno napuštanje u kom slučaju se obavještava sud bez odlaganja odnosi se na napuštanje prostorije jednom u trajanju preko šest časova ili dva puta u trajanju do šest časova. Sudija tada donosi rješenje da osuđeni ostatak kazne zatvora izdrži u zavodu za izvršenje kazne zatvora.

Predavači su bili izvršni direktor Instituta Mitar Radonjić I izvršna direktorica Savjeta Milica Đukanović.